Dawne Miary Liczności

Na poniższej stronie znajdziesz inforamcje na temat dawnych, staropolskich jednostek rachuby, czyli sposobów podawania liczby sztuk (głównie) towarów w dawnej Polsce. Dawne jednostki handlowe i obrachunkowe. Zobacz, ile sztuk ma kopa, mendel, gros, ile to jest tuzin, wielka setka, sztyga, czy wielki tysiąc. Uwaga, na tej stronie unikamy określenia: "Miary ilości", jako że słowo "ilość" odnosi się do wielkości niepoliczalnych.

Tablica Staropolskich Miar Liczności (Liczba Sztuk)
Dawne jednostki obrachunkowe i handlowe. Zobacz także: Konwerter Miar Ilości

Nazwa Jednostki Ile to Sztuk? Uwagi
Para 2 sztuki
Tuzin 12 sztuk
Mendel Polski 15 sztuk 1/4 kopy
Mendel Chłopski 16 sztuk
Sztyga 20 sztuk 1/3 kopy
Izba 40 sztuk 2/3 kopy, 2 sztygi
Kopa 60 sztuk 5 tuzinów
Wielka Setka 120 sztuk 10 tuzinów, 2 kopy
Gros 144 sztuki tuzin tuzinów, duży tuzin
Wielki Tysiąc 1440 sztuk 10 grosów
Wielki Gros 1728 sztuk tuzin grosów
Więcej Informacji i Ciekawostki
  • Para - używane do dziÅ› okreÅ›lenie 2 sztuk.
  • Tuzin - używane jeszcze czasem okreÅ›lenie liczby 12, głównie w odniesieniu do 12 sztuk w handlu (np. tuzin jajek). Dwunastkowy system liczbowy wywodzÄ…cy siÄ™ prawdopodobnie ze starożytnego, aramejskiego systemu liczbowego (Mezopotamia), byÅ‚ mocno rozpowszechniony w dawnej Polsce i na caÅ‚ym Å›wiecie. Do dziÅ› jest używany np. w anglosaskich systemach miar i wag (stopa jest równa 12 cali), czy też do pomiaru czasu. O szerokim rozpowszechnieniu systemu dwunastkowego Å›wiadczy fakt, że okreÅ›lenie 12 sztuk (tuzina) wystÄ™puje jako oddzielne sÅ‚owo w wielu jÄ™zykach, np: ang: dozen, niem: das Dutzend, ros: дюжина (diużina), wÅ‚: dozzina
  • Mendel - spotykane jeszcze gdzieniegdzie okreÅ›lenie 15 sztuk (ćwierć kopy) lub, w niektórych rejonach, 16 sztuk (mendel chÅ‚opski).
  • Sztyga - praktyczie niespotykane już okreÅ›lenie 20 sztuk. Sztyga to też sposób ustawienia snopów na polu w dwóch opierajÄ…cych siÄ™ wzajemnie rzÄ™dach. Być może nazwa miary pochodzi od zwyczaju ustawiania snopków w rzÄ™dach 2 razy po dziesięć.
  • Izba - nieużywane już dziÅ› dawne okreÅ›lenie 40 sztuk (dwie sztygi).
  • Kopa - używane z rzadka dawne okreÅ›lenie 60 sztuk (piÄ™ciu tuzinów, cztery mendle). Niekiedy można siÄ™ spotkać z "innym kopami" np. 50 sztuk (kopa piÄ™tna), 64,80,100 sztuk (kopa chÅ‚opska). Od sÅ‚owa "kopa" pochodzi popularne powiedzenie "kopÄ™ lat". Nazwa "kopa" być może również pochodzi od sposobu skÅ‚adowanie snopów zboża na ... kopÄ™.
  • Wielka Setka - nieużywane już okreÅ›lenie 10 tuzinów, dwóch kop, czyli 120 sztuk.
  • Gros - 144 sztuki (12 tuzinów, tuzin tuzinów), dawne okreÅ›lenie jeszcze czasem używane na wsi. Gros nazywany byÅ‚ dawniej także "dużym tuzinem".



List od Miko³aja. Piêkny Prezent dla Dziecka